Module: An Téarmeolaíocht & an Fhoclóireacht

Latest Module Specifications

Current Academic Year 2025 - 2026

Module Title	An Téarmeolaíocht & an Fhoclóireacht
Module Code	LIG1007 (ITS: FN246)
Faculty	Fiontar agus Scoil na Gaeilge	School	Humanities & Social Sciences
NFQ level	8	Credit Rating	5

Description

Tá ceithre ghné sa mhodúl seo: 1. teoiric na téarmeolaíochta agus na foclóireachta, 2. comhthéacs na Gaeilge, 3. an comhthéacs idirnáisiúnta, agus 4. obair phraiticiúil. 1. Teoiric na téarmeolaíochta agus na foclóireachta Tabharfar léargas ar staid agus ar theoiric idirnáisiúnta an dá dhisciplín agus ar na cosúlachtaí agus na difríochtaí atá eatarthu. 2. Comhthéacs na Gaeilge Tabharfar léargas stairiúil ar fhorbairt na téarmaíochta don Ghaeilge i gcomhthéacs stádas dlíthúil na teanga agus an phleanáil chorpais. Breathnófar freisin ar fhorbairt na foclóireachta ó aimsir na hAthbheochana go dtí foclóirí nua Fhoras na Gaeilge. Leagfar béim ar leith ar acmhainní digiteacha an lae inniu amhail téarma.ie agus foclóir.ie 3. An comhthéacs idirnáisiúnta Breathnófar ar shamplaí den fhoclóireacht agus den téarmeolaíocht i gcomhthéacs teangacha eile agus tabharfar spléachadh ar sheirbhísí téarmaíochta an Aontais Eorpaigh. 4. Obair phraiticiúil Déanfar taighde praiticiúil téarmeolaíochta ar bhaisc téarmaí agus foghlaimeofar faoi uirlisí taighde ar nós bunachair téarmaíochta agus acmhainní corpais.

Learning Outcomes

1. Bunchoincheapa na téarmeolaíochta agus na foclóireachta a mhíniú (msh. coincheap, ciall, téarma, sainmhíniú).
2. Léargas stairiúil agus comhaimseartha a thabhairt ar fhorbairt na foclóireachta agus na téarmeolaíochta i gcás na Gaeilge, agus plé a dhéanamh ar na sainchonstaicí sochtheangeolaíocha agus eile a bhain/a bhaineann leis an obair sin.
3. Taighde téarmeolaíochta a dhéanamh ar bhaisc téarmaí, ag úsáid áiseanna taighde le sainmhíniú a scríobh, struchtúr coincheapa a leagan amach agus dréachtmholtaí a dhéanamh i leith téarmaí.
4. Plé a dhéanamh ar an téarmeolaíocht agus an fhoclóireacht i gcomhthéacs domhanda agus tagairt a dhéanamh do chás-staidéir ar leith.

*Type*	*Hours*	*Description*
Workload	Full time hours per semester
Lecture	24	Léachtanna
Independent Study	76	Obair sa leabharlann agus ar líne, machnamh ar an ábhar
Assignment Completion	25	Ullmhúchán don mheasúnacht
Total Workload: 125

Section Breakdown
CRN	20630	Part of Term	Semester 2
Coursework	0%	Examination Weight	0%
Grade Scale	40PASS	Pass Both Elements	Y
Resit Category	RC1	Best Mark	N
Module Co-ordinator	Gearóid Ó Cleircín	Module Teacher	Úna Bhreathnach

Type	Description	% of total	Assessment Date
Assessment Breakdown
Assignment	n/a	50%	n/a
Formal Examination	n/a	50%	End-of-Semester

Reassessment Requirement Type
Resit arrangements are explained by the following categories; RC1: A resit is available for both^* components of the module. RC2: No resit is available for a 100% coursework module. RC3: No resit is available for the coursework component where there is a coursework and summative examination element. ^* ‘Both’ is used in the context of the module having a coursework/summative examination split; where the module is 100% coursework, there will also be a resit of the assessment

Pre-requisite	None
Co-requisite	None
Compatibles	None
Incompatibles	None

All module information is indicative and subject to change. For further information,students are advised to refer to the University's Marks and Standards and Programme Specific Regulations at: http://www.dcu.ie/registry/examinations/index.shtml

Indicative Content and Learning Activities

Teoiric na téarmeolaíochta agus na foclóireachta
Staidéar ar na bunchoincheapa a bhaineann leis an dá dhisciplín (téarma vs focal, coincheap, sainmhíniú, réimse eolais, iontráil téarmeolaíochta vs iontráil foclóra etc.)

Téarmeolaíocht na Gaeilge: cúlra agus comhthéacs
Buneolas a fháil ar cúlra stairiúil na téarmeolaíochta i gcomhthéacs na Gaeilge agus léargas a fháil ar shaothrú na téarmeolaíochta sa lá atá inniu ann.

Foclóireacht na Gaeilge: cúlra agus comhthéacs
Buneolas a fháil ar cúlra stairiúil na foclóireachta i gcomhthéacs na Gaeilge agus léargas a fháil ar shaothrú na foclóireachta sa lá atá inniu ann.

An phleanáil chorpais
Tuiscint ar an bpleanáil corpais mar chuid den phleanáil teanga; eolas faoi theangacha eile agus na saincheisteanna a bhaineann leis an bpleanáil chorpais i gcomhthéacs idirnáisiúnta.

Modhanna oibre na téarmeolaíochta
Buneolas a fháil ar na modhanna taighde a bhíonn in úsáid ag an téarmeolaí (bunachair sonraí; corpais etc.)

Bunachar tearmaíochta dátheangach a chruthú
Bogearra bainistithe téarmaíochta a úsáid chun cnuasach téarmaí Gaeilge a chruthú i réimse teicniúil ar leith

Indicative Reading List

Books:

Hendrik J. Kockaert, Frieda Steurs: 0, Handbook of Terminology, 9789027257772
Bernard Spolsky: 2009, Language Policy, Cambridge University Press, 9780511615245
Conchúr Mag Eacháin: 0, Téarmaíocht Ghaeilge Na Athbheochana, 9781907494413
Fidelma Ní Ghallchobhair: 0, Ar dTéarmaí Féin, 9781907494406
Tadhg Ó hIfearnáin, John Walsh: 0, An Meon Folaithe, 9781907494802
Tadhg O hIfearnain: 2012, tSochtheangeolaiocht, Cois Life, 9781907494253
Liam Mac Amhlaigh: 2008, Foclóirí & Foclóirithe na Gaeilge, Cois Life Teoranta, 9781901176834
Antain Mac Lochlainn: 2010, In ord is in eagar, Cois Life Teoranta, 276, 9781901176995

Articles:

Ni Ghearáin, Helena: 2011, The problematic relationship between institutionalised Irish terminology development and the Gaeltacht speech community: dynamics of acceptance and estrangement, Language policy, 10(4), 15684555,

Other Resources

None